Nooit af
Afgelopen week luisterde ik naar een podcast van Omdenken van Berthold Gunster. Het ging over een fotograaf die het plezier in haar werk verloor door haar eigen onzekerheid. Ze bleef maar foto’s schieten vanwege haar angst dat de goede er niet bij zou zitten. Berthold Gunster wist haar te vertellen dat die onzekerheid nooit overgaat, het hoort bij creatieve beroepen.
Zo werkt het ook bij schrijven. Ik vraag me regelmatig af; wanneer is het goed? Een zin kun je op zo veel verschillende manieren formuleren. Hoe weet ik of ik de juiste manier heb gevonden? Wanneer is het stuk tekst echt af? Wanneer klopt het? Hoe weet ik straks als het manuscript voor me ligt, ik er niets meer aan hoef te veranderen?
In het boek ‘The artist’s way’ staat op pagina 172: ‘In zekere zin is geen enkele creatieve handeling ooit klaar.’ Ik kan me daar in vinden. Hoe ik iets vandaag schrijf, zal ik morgen anders doen en over een maand nog weer anders. Hoe zal het over een paar jaar zijn als ik nog meer levenservaring heb, zal het dan helemaal anders zijn? Waarschijnlijk wel.
Waar ik houvast aan heb bij het schrijven is dat ik plezier beleef aan het proces. Julia Cameron schrijft hierover. Vrij vertaald komt het hier op neer: het beleven van de weg er naar toe, het proces, is voedsel voor de ziel en het ego voedt zich met de eindbestemming, het resultaat. Voorlopig bereid ik maaltijden voor mijn ziel. Al mijn schrijfsels heb ik doorgenomen en ontdekt dat op een aantal plaatsen nog aanvullende tekst nodig is. Daar ga ik verder mee erop vertrouwend dat ik voel wanneer het ‘klaar’ is.